Osiloskop Nedir
En temel anlatımıyla osiloskop ; girişine uygulanan elektriksel sinyalleri, ekranında zaman (T) ve genlik (Y) olarak grafik şeklinde gösterebilen cihazlardır. Bu yazımızda osiloskopun çalışma prensibi ve kullanımından ziyade Elektronik Arıza Tespitinde nasıl ve ne şekilde kullanılabileceğini belirtmeye çalıştık. Osiloskopun fonksiyonel kullanımı, kalibrasyonu, DC , AC gerilim ölçümü vs. ilişkin bir çok videoya internet ten kolaylıkla ulaşabilirsiniz.
Bildiğiniz gibi multimetreler 50hz civarındaki şebeke frekansında çalışmak ve ölçüm yapmak üzere tasarlanmışlardır.Elektronik devreler çoğu zaman yüksek frekanslı sinyaller ile çalıştığından klasik multimetreler ile bu tip sinyalleri ölçmek, takibini sağlamak mümkün olmamaktadır.Bu noktada Osiloskop ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.Ayrıca iç dirençleri multimetrelere kıyasla çok daha yüksek olduğu için Osiloskoplar elektriksel genlik yani gerilim ölçümünde de multimetrelere nazaran daha hassas sonuçlar vermektedirler. Elektronikte kullanılan Osiloskoplar temel olarak 4 gruba ayrılırlar.Bu osiloskop çeşitlerinin tümü elektronik arızacılıkta kullanılabilir.Seçimi yapmak sizin ihtiyaçlarınıza ve birazda bütçenize bağlı.
Analog Osiloskop : Klasik katot ışını (CRT) tüpü ile çalışan osiloskop çeşidi. Osiloskop girişine uygulanan elektriksel sinyal Osiloskop içerisindeki devrelerde güçlendirilerek ve işlenerek Katot ışını tüpünün yüzeyinde çeşitli dalga şekillerinde belirir. Analog osiloskoplarda frekans, genlik ve periyot gibi ölçümleri grafiksel olarak ekranda gözlemleyebilmek ile birlikte bu gözlemlerin sayısal karşılıklarını çeşitli formüllerle doğru çarpan değerlerini kullanarak hesaplamanız gerekmektedir.
Dijital Osiloskop : İçlerinde barındırdıkları yazılım nedeniyle analog osiloskoba nazaran daha karmaşık bir yapıdadırlar.Buna karşın renkli grafik ekranında dalga şekilleri ile birlikte ölçümün sayısal verilerini de gösterebilme artısı ile kullanıcılara avantaj sağlarlar.Hesaplama yapmak zorunda kalmazsınız.
El Tipi Taşınabilir Osiloskop : Dijital osiloskopun multimetre boyutlarında olan, elde taşınabilen ve sahada kullanıma uygun olan modelidir. Grafik ekranı multimetrelere nazaran daha geniş tutulmuştur. Buna karşın masa tipi dijital osiloskopun fonksiyonları kadar fazla fonksiyona sahip değildir.
PC Osiloskop : Dijital ve el tipi osiloskoplara nazaran daha ucuz ve bilgisayarın USB bağlantısı ile kullanılabilen, bilgisayarın ekranını osiloskop ekranı olarak kullandığımız cihazlardır.Temel fonksiyonları karşılamakla birlikte genelde dijital osiloskop kadar detaylı özelliklere sahip değildirler.
Osiloskop Kullanımı
Elektronik Arıza Tespitinde arızalı herhangi bir devre kartı üzerinde enerji yokken Multimetre, LCRmetre ve VI Tester ile arızalı malzeme veya +VCC ile GND arasında kısadevre tespit etmeye çalışırız.Arızanın nedenini tam olarak kestiremediğimiz veya kartın bir çalışıp bir çalışmadığı, çalıştıktan bir süre sonra arıza durumuna geçtiği durumlarda Osiloskopile gerilim ve sinyal kontrolu yapılabilir.Sistem çalışıyorken çeşitli noktalardan gerilim ve sinyal ölçümleri yaparak arızanın oluştuğu anda gerçekleşen sinyal değişimlerini Osiloskop ekranında grafiksel olarak takip etmekte fayda vardır.Bunun için kart üzerinde belli test noktaları belirlemiş ve sinyalleri önceden görmüş, tecrübe etmiş olmamız işimizi kolaylaştıracaktır.Örneğin DC akım olduğunu bildiğimiz noktalarda parazitli dalgalı akım, kare dalga görmemiz gereken noktada çok farklı bir dalga şekli görmek arıza noktası ile ilgili bize ipucu verecektir.
Buraya dikkat…
Elektronik arıza tespitinde osiloskop kullanırken devrede enerji olduğunu unutmadan çok dikkatli bir şekilde çalışmalıyız. Yanlışlıkla yüksek gerilim olan noktalara dokunarak kendimize veya osiloskopa, probu yanlışlıkla temas etmemesi gereken pinlere kısa devre ettirerek de devre kartına zarar verme ihtimalimiz olabilir.
